João was een succesvolle jeugdspeler in Brazilië, nu hij in Nederland woont is hij ook lid geworden van een voetbalclub. João doet het goed: hij is snel met de bal en doelgericht. Na een jaar is hij gescout door Sparta, een gerespecteerde club in Rotterdam. Zij hebben hem uitgenodigd om daar te komen trainen. Zijn ouders hebben ook wat geld gekregen van Sparta. Joāo heeft succes.
Een andere kijk
João is heel trots op de uitnodiging om naar Sparta te komen. Hij kan niet wachten om het aan Casper en de anderen op school te vertellen. Hij mocht van zijn ouders van het geld nieuwe kleren en een zonnebril kopen, zo mooi! “Ik zie er echt het beste uit van iedereen!” denkt hij trots als hij op zijn vrienden afloopt.
De vrienden denken daar anders over. “Wat doet João verwaand zeg!”, denkt Casper. “Hij loopt te paraderen met zijn nieuwe kleren en zijn zonnebril over het schoolplein te paraderen. Het ziet er echt niet uit en samen met de andere jongens maken we grapjes over hem. Hij moet echt niet denken dat hij beter is dan wij. Eerst maar eens zien dat hij slaagt bij Sparta.”
De omstandigheden
Toen João bij het jeugdteam in het dorp kwam, was hij gewoon een basis speler. Zijn vriendjes op school vonden hem aardig en zij vonden het ook leuk om hem op weg te helpen in zijn nieuwe land. Maar een jaar later, als João niet meer onzeker maar juist trots voelt in Nederland laat hij dat ook merken. Joāo heeft succes. De vrienden gaan zich aan hem te ergeren. Misschien zijn ze een beetje jaloers. En de manier de manier waarop João zijn succes laat zien vinden ze ook overdreven. In zegt men: ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’. Mensen vinden het goed als je bescheiden blijft doen, ook al heb je succes.
Maar in Brazilië deel je je succes met je vrienden en plaatsen je familie en vrienden je graag op een voetstuk. Ze willen graag bij jou horen. Het succes is van iedereen. Je mag je succes tonen en daar horen mooie kleding en spullen bij. En dat mag iedereen weten en van meegenieten. Het wordt hem gegund.
Waar ligt de verbinding?
Casper zou João kunnen vertellen dat men er in Nederland niet van houdt als men succes te veel laat zien. Nederlanders zien het snel als opscheppen. Joāo heeft succes. Zijn vrienden hebben waarschijnlijk wel bewondering voor zijn succes en João mag zeker trots zijn op zichzelf, maar hij kan het beter niet te veel ten toon stellen. Blijf maar gewoon!
Tegelijkertijd mogen de coach en vrienden best weten dat João graag zijn trots deelt en kunnen daar in mee gaan, blij zijn voor hem. Zijn trots moet je niet met arrogantie verwarren. het succes is van iedereen.
Uitleg
In Nederland heeft cultuur die iemand succes gunt zolang die maar ‘gewoon’ blijft. Nederlanders hebben niet veel sympathie voor de ‘topdog’, degenen die succes hebben en dat ook zich daar ook op voor laat staan. Dat wordt al snel als arrogantie en opschepperij gezien.
Vaak steunt men juist de underdog, degenen die het wat minder goed getroffen hebben.
João komt uit een cultuur die zich meer op prestatie richt, waar men trots is op het succes van zichzelf of iemand uit de groep en dat graag laat zien. Heldenverering is normaal.
Kortom
Voor Casper en vrienden:
- Accepteer dat João uit een prestatiegerichte wij-samenleving komt.
- Succes wordt gevierd en vooral ook gedeeld.
- Schep de gelegenheid om over het vieren van succes te praten en uit te leggen dat men in Nederland niet zo uitbundig viert.
- Wees extra alert op de lichaamstaal van succesvolle, die niet opschept maar deelt.
- Geniet mee van het succes.
Voor João:
- Accepteer dat in Nederland een succesvolle persoon geen held is.
- De succesvolle persoon die zich bescheiden opstelt wordt het meeste bewonderd.
- Je kunt het succes ook vieren door met je vrienden een biertje te drinken en niet perse door spullen te showen.
- Stel vooral je vragen. Nederlanders zijn gewend om direct aangesproken te worden.
Meer lezen over cultuurdimensies?
Belangrijk om te weten:
Deze anekdote is gebaseerd op verhalen die met ons gedeeld zijn. Connect2Us streeft ernaar het dilemma van beide kanten te belichten en niet om mensen te labelen of te suggereren dat de een of de ander zich anders moet gedragen. Wij zien in ons dagelijkse interculturele werk dat bewustwording door de betrokkenen al voldoende is om naar elkaar toe te bewegen zonder je heel anders voor te doen. Connect2Us wil lezers helpen vooroordelen te herkennen en te vermijden. Lees hier over vooroordelen, discriminatie en racisme.
