Actief luisteren in verschillende culturen
Zayed is gevraagd om mee te helpen bij het bezoek van een parlementslid aan het asielzoekerscentrum. Zijn taak is om de politicus en zijn begeleiders bij de poort welkom te heten en hen de weg te wijzen naar de receptiebalie. De politicus arriveert op een blauw-gele fiets, gekleed in een spijkerbroek, sneakers, en een windjack.
Zayed: Is dat de politicus waar we op wachten? Zonder auto? Wat raar dat de man op een fiets komt en ook nog in spijkerbroek. Ongepast! Dat kan toch niet een sterke, gerespecteerde leider zijn? Waarom doet de directeur van ons AZC dan zo blij en zijn er zoveel journalisten?
Politicus: Hè wat lekker om even te fietsen en wat zijn die OV fietsen die je op het station kan huren toch handig! Ik ben ook blij dat ik mijn spijkerbroek heb aangedaan. Ik zou me helemaal niet op mijn gemak voelen in een keurig pak terwijl de vluchtelingen al zo weinig hebben.
Wat is aan de hand?
Zayed is gewend dat personen met macht hun succes en status duidelijk laten zien met dure auto’s en mooie kleding. Dat imago dwingt respect af en andersom voelen de gastheren zich ook meer gerespecteerd als een belangrijk persoon zich op die manier presenteert. In Nederland is het niet gebruikelijk dat leiders hun aanzien verliezen door hun kledingkeuze of transportmiddelen. Ze kleden zich naar de gelegenheid en in dit geval wil de politicus niet te veel opvallen tussen de migranten. Hij denkt dat de migranten zich meer op hun gemak voelen als hij zich casual kleedt. Daarnaast is hij ervan overtuigd dat zijn boodschap belangrijker is dan wat hij aan heeft. De locatie is bovendien gemakkelijk te bereiken op de fiets, en efficiëntie is hier belangrijker dan status.
Waar ligt de verbinding?
Zayed zou kunnen proberen het uiterlijk van de politicus te zien in de context van de Nederlandse egalitaire cultuur. Het is goed om te beseffen dat het waarschijnlijk een poging de migranten niet in verlegenheid te brengen en zichzelf niet boven hen te plaatsen. Als de politicus weet dat de migranten zich meer gerespecteerd voelen bij een formele kledingkeuze van zijn kant, kan hij besluiten om hieraan te voldoen, afhankelijk van de boodschap die hij over wil brengen. Degene die Zayed heeft uitgenodigd kan zich afvragen wat het bezoek van de politicus voor Zayed betekent en hoe hij zich kan opstellen bij het bezoek. Misschien zijn er wel vooroordelen. Hij had kunnen uitleggen dat mensen met macht en aanzien dit vaak niet laten zien. In werkelijkheid doen ze graag het tegenovergestelde, en gedragen en kleden zich juist ‘gewoon’. Actief luisteren in verschillende culturen: voor zowel Zayed als de politicus is het belangrijk om elkaar beter te verstaan.
Uitleg
Nederland scoort laag op machtsafstand (PDI -) en laag op masculiniteit (MAS -). Gelijkwaardigheid is belangrijk. De taak van de politicus is om de visie van zijn volgers te vertegenwoordigen en deze om te zetten in actie. Statussymbolen zijn minder belangrijk en kunnen zelfs tot afkeurende blikken leiden: men houdt in Nederland niet van opscheppers. Men volgt meer de uitdrukking: ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’. Zayed daarentegen komt uit een cultuur met een grote machtsafstand. Daar wordt van leiders eerder verwacht dat ze hun macht hebben, gebruiken én laten zien. Mode, grote auto’s en één of meer assistenten dragen bij aan een machtig en succesvol imago.
Bewustwording van en wederzijds respect voor deze verschillen helpen Zayed en de andere leden van het ontvangstcomité naar elkaar toe te bewegen en verassingen en misverstanden te voorkomen.
Belangrijk om te weten:
Deze anekdote is gebaseerd op verhalen die met ons gedeeld zijn. Connect2Us streeft ernaar het dilemma van beide kanten te belichten en niet om mensen te labelen of te suggereren dat de een of de ander zich anders moet gedragen. Wij zien in ons dagelijkse interculturele werk dat bewustwording door de betrokkenen al voldoende is om naar elkaar toe te bewegen zonder je heel anders voor te doen. Connect2Us wil lezers helpen vooroordelen te herkennen en te vermijden. Lees hier over vooroordelen, discriminatie en racisme.
