Duende
In een klein plaatsje in de onherbergzame heuvels van de Andalusische sierras worden de klokken van de kerk overstemd door de gitaren en de zang van de flamenco. Mannen en vrouwen raken steeds meer in een trance. Ze zwepen de in een prachtige rode jurk geklede danseres steeds verder op. Langzaam lijkt de ziel vrij te komen uit de gezamenlijke passie die deze mensen vanavond heeft bijeengebracht. Het is de Duende, die ontstond uit de geest van ondergedoken moren, joden en zigeuners in de loop van de zeventiende eeuw. De gitanos en bandoleros verbonden de muziek en dans tot een kunstvorm en een levensstijl, die ze ‘flamenco’ noemden. Duende is een soort beheksing die diep naar binnen gaat, of er juist vandaan komt.
Duende komt van het woord Duen de Casa, eigenaar van het huis en verwijst naar de geest van het huis. Het is de geest van de groep en daarmee de diepste kern van de cultuur in Andalusië. De beweging, de klank, de schreeuw, de traan, alles komt samen in de Duende. In de Duende zit de ziel van het volk; daar waar de kern van de cultuur zich heeft genesteld. Ze is de verborgen werkelijkheid. De Duende laat zich niet zomaar pakken, laat staan veranderen. Ze laat zich alleen maar zien als ze uitgedaagd wordt. En als ze er is dan toont zich de ziel van de cultuur, in volle glorie.
Culturen hebben hun eigen ritme die we terugvinden in de taal, de tred en de muziek. Muziek is een deel van het leven en vormt een belangrijk deel van de identiteit. Muziek verspreidt en vermengt zich. Als je in de Lower East Side van New York het Nuyorican Poets Cafe binnenloopt dan lijkt het alsof je in Cuba of Afrika of Louisiana bent. Je wordt meegevoerd door de klanken die hun oorsprong hebben in verschillende culturen en in dat heerlijke café samen komen.
Soms, door al het lawaai heen, hoor ik de klanken samenkomen van alle muziek die wij in Nederland hebben. In harmonie. Dat zijn mooie momenten.
