Surya is zwanger van haar eerste kindje, en gaat bijna bevallen. Ze vindt het allemaal reuze spannend en vraagt aan de huisarts, Peter van Mierlo, wie haar gaat helpen op de dag van de bevalling. Haar familie in India is gewend dat de bevalling begeleid wordt door een gynaecoloog. Dat wil ze ook, ze vindt dat een prettig idee. Peter vertelt dat er normaal gesproken een verloskundige aanwezig is, tenzij het een lastige bevalling dreigt te worden. Hij stelt haar meteen voor aan Monique, de verloskundige die Surya gaat begeleiden.
Een andere kijk
Surya is teleurgesteld. “Binnenkort ga ik voor het eerst bevallen. Ik vind het allemaal best spannend!”, denkt ze. “Daarom heb ik aan dokter van Mierlo gevraagd of ik kan rekenen op de vrouwenarts. Maar nu hoor ik dat er een verloskundige bij is! Is dat wel een echte dokter? Ben ik wel in goede handen? De dokter is niet duidelijk!” Maar Surya durft niets te zeggen.
Peter is tevreden. Tot zover ziet alles er goed uit bij Surya, en zullen er waarschijnlijk geen complicaties zijn tijdens de bevalling. “Vriendelijke vrouw,” denkt hij. “Het zal best spannend zijn zo ver van huis. Ze zei niet zoveel. Ik denk dat ze er alle vertrouwen in heeft. En Monique is een heel lieve verloskundige!”
Het misverstand: de dokter is onduidelijk
Surya gaat ongerust naar huis. Een verloskundige is geen arts. Wat als er iets mis gaat? Het zullen een paar spannende laatste weken worden. Dokter van Mierlo was niet duidelijk in haar beleving. Maar ze kon niet anders dan hem te respecteren.
Peter van Mierlo is tevreden over het bezoek. De zwangerschap verloopt normaal en Surya had geen vragen. Als er iets niet duidelijk geweest zou zijn had ze die wel gesteld.
De omstandigheden
In India kijkt de patiënt op tegen een dokter, een autoriteit. India is een samenleving die autoriteit waardeert. Het was eerder al wennen dat Surya te maken kreeg met dokter van Mierlo, als een soort tussenpersoon, die haar bovendien altijd in vrijetijdskleding ontving en zei dat ze Peter mocht zeggen! Dat zou een arts in India nooit doen. Die straalt deskundigheid en autoriteit uit. Dat vinden de patiënten ook fijn, het geeft duidelijkheid.
Surya heeft lang getwijfeld of dokter van Mierlo een echte arts was. Nu komt hij met een verloskundige…. Aardige vrouw hoor, die Monique maar Surya had gerekend op specialisten, in een veilige omgeving, niet thuis. In India kan dat sowieso niet, de huizen zijn anders en als de vrouw toch snel naar het ziekenhuis moet, is er vaak geen goede infrastructuur. Over Nederland weet ze het nog niet zo zeker.
Maar Surya is niet gewend om de dokter daar op aan te spreken. Ze is onzeker en zelfs een beetje boos. Maar dokter van Mierlo lijkt geen tijd te hebben voor haar.
In Nederland hebben we ook veel respect voor de huisarts, gynaecoloog en verloskundige, maar is de specialist niet per se de enige of beste optie. Daar komt bij dat bevallen thuis als een luxe wordt ervaren, mede dankzij de beschikbaarheid van de verloskundige.
In onze egalitaire cultuur behandelen mensen elkaar als gelijken. De patiënt denkt mee. Dat verwacht Clara ook en als je vragen hebt kun je die stellen.
De verbinding
In India is autoriteit en familie heel belangrijk. Het is een meer hiërarchische, ‘wij’ samenleving. Clara kan verwachten dat Surya, in zijn bijzijn, indirect communiceert en haar vragen en zorgen niet ongevraagd op tafel legt. Als ze glimlacht, zwijgt of opstaat wil dat niet zeggen dat ze die vragen niet heeft. Peter moet ook weten dat Suraya een ‘autoriteit’, een specialist, verwacht bij de bevalling.
Peter kan beter letten op de lichaamstaal van Surya en haar zorgen wegnemen door bij voorbaat het specialisme van de verloskundige te beschrijven. Bovendien kan het helpen om te vertellen dat de verloskundige ook bij bevallingen in haar eigen familie aanwezig is. Uiteindelijk kan Peter vragen of ze kort wil herhalen wat er precies besproken is. Dat is niet neerbuigend, maar een manier om Suraya het woord te geven en haar uit te nodigen nog vragen te stellen. En het voorkomt dat de arts onduidelijk is.
Natuurlijk zal Surya steeds meer vertrouwen in de Nederlandse aanpak krijgen en voor zichzelf leren opkomen. Ook bij dokter van Mierlo. Maar het zijn juist deze heel persoonlijke en spannende omstandigheden waarin culturele verschillen belangrijker worden.
Kortom
Samengevat voor de arts:
- Accepteer dat de patiënt tegen de arts op kijkt en tegelijkertijd minder vertrouwen heeft in iemand die geen arts is.
- Schep de gelegenheid voor de patiënt om te spreken.
- Wees extra alert op lichaamstaal.
- Geef meer uitleg en vraag of de patiënt de uitleg kan samenvatten.
- Deze patiënt komt uit een ‘wij’ cultuur: deel je eigen verhaal.
Samengevat voor de patiënt:
- Accepteer dat de arts verwacht dat je vragen stelt als je die hebt.
- Accepteer dat een Nederlander niet zo veel doet met jouw lichaamstaal.
- Spreek je ongerustheid uit en vraag om duidelijkheid.
- De arts komt uit een ‘ik’ cultuur, die zal niet zo snel iets over de eigen ervaringen vertellen.
Meer lezen over cultuurdimensies?
Belangrijk om te weten
Deze anekdote is gebaseerd op verhalen die met ons gedeeld zijn. Connect2Us streeft ernaar het dilemma van beide kanten te belichten en niet om mensen te labelen of te suggereren dat de een of de ander zich anders moet gedragen. Bewustwording door de betrokkenen is al voldoende is om naar elkaar toe te bewegen. Zonder je heel anders voor te doen. Connect2Us wil lezers helpen vooroordelen te herkennen en te vermijden. Lees hier over vooroordelen, discriminatie en racisme.
