Zayed is gevraagd om mee te helpen bij het bezoek van een parlementslid aan het asielzoekerscentrum. Zijn taak is om de politicus, Freek van Balen, bij de poort welkom te heten en hen de weg te wijzen naar de receptiebalie. De heer van Balen arriveert op een blauw-gele OV fiets, gekleed in een spijkerbroek, sneakers, en een windjack.
Zayed is verbaasd. “Is dat de politicus waar we op wachten? Zonder auto? Wat raar dat de man op een fiets komt en ook nog in spijkerbroek. Ongepast! Dat kan toch niet een sterke, gerespecteerde leider zijn? Waarom doet de directeur van ons AZC dan zo blij en zijn er zelfs journalisten?”
Freek van Balen is altijd blij als hij op werkbezoek gaat. Hij heeft migratie in zijn portefeuille en bezoekt iedere maand ergens in het land een asielzoekerscentrum. Hij hecht er aan om via het OV te reizen en als het kan de fiets te pakken bij aankomst op het station: “Hè wat lekker om even te fietsen en wat zijn die OV fietsen die je op het station kan huren toch handig!”
Hij is ook blij dat hij zijn spijkerbroek heeft aangedaan. “Ik zou me helemaal niet op mijn gemak voelen in een keurig pak terwijl de vluchtelingen al zo weinig hebben.” Wat dat betreft benijdt hij zijn voorganger Simon niet. Die is minister geworden en heeft een dienstauto. En een hoop minder bewegingsvrijheid, altijd in pak. Iedereen kiest zijn eigen stijl.
Waar ligt de verbinding?
Zayed komt uit een hiërarchische samenleving en is gewend dat een leider zijn succes en status duidelijk laat zien met dure auto’s en mooie kleding. Dat imago dwingt respect af en andersom voelen de gastheren zich ook meer gerespecteerd als een belangrijk persoon zich op die manier presenteert. Vooral dat laatste aspect wordt in Nederland nogal eens over het hoofd gezien. Die van Balen heeft dat verkeerd ingeschat.
In Nederland is heel egalitair en het is niet zo dat leiders hun aanzien verliezen door hun kledingkeuze of transportmiddelen. Ze kleden zich naar de gelegenheid en in dit geval wil de politicus niet te veel opvallen tussen de migranten. Gelijkwaardigheid is belangrijk. Hij denkt dat de migranten zich meer op hun gemak voelen als hij zich casual kleedt. Daarnaast is hij ervan overtuigd dat zijn boodschap belangrijker is dan wat hij aan heeft. De locatie is bovendien gemakkelijk te bereiken op de fiets, en efficiëntie is hier belangrijker dan status.
De grote vraag is altijd, wie zich aanpast. De politicus hoeft zich niet aan te passen. We zijn in Nederland. Maar toch…
Freek van Balen gaat niet voor de show naar het AZC. Althans, dat mag je hopen. Hij wil in gesprek met de asielzoekers. Die zijn vol verwachting en verwachten een leider die hun belangen kan behartigen. Het vertrouwen moet nog opgebouwd worden.
Kleding is onderdeel van de communicatie, zeker bij indirecte communicatie waar heel veel verteld wordt met gebaren, kleding en andere zaken.
Daar moet de politicus rekening mee houden. Bij wederzijds respect hoort formele kleding. Een pak dus. Dan kan de stropdas eventueel wel af blijven. Of, zoals ik in Azië veel heb meegemaakt, juist het colbertje thuis laten en de stropdas om, zeker als het warm is.
Dan komt de politicus zijn gehoor tegemoet en toont hij respect.
We zijn bovendien heel individualistisch ingesteld. Dus het is onze eigen keuze. Dat maakt het voor ons, en zeker voor nieuwkomers, ook heel verwarrend.
En de fiets? Dat is bijna Hollandse folklore. In veel culturen is een leider op een fiets ondenkbaar.
Kortom
Voor Freek van Balen:
- Accepteer dat Zayed en andere asielzoekers meestal uit een hiërarchische samenleving komen.
- Respect krijg en toon je ook in de kledingkeuze.
- Wees je bewust van de impact die jouw manier van communiceren maakt op je gehoor. Daar horen ook kleding en vervoermiddelen bij.
- Achter de glimlach en het welkom gaan veel emoties schuil. Wees alert op lichaamstaal.
Voor Zayed:
- Accepteer dat de Nederlandse samenleving egalitair en informeel is.
- Kleding is een individuele keuze en er wordt vaak niets mee bedoeld.
- Wat er gezegd wordt is belangrijker dan hoe het gezegd wordt.
- Maak gebruik van het idee dat de politicus ook toegankelijk is.
Meer lezen over cultuurdimensies?
Belangrijk om te weten
Deze anekdote is gebaseerd op verhalen die met ons gedeeld zijn. Connect2Us streeft ernaar het dilemma van beide kanten te belichten en niet om mensen te labelen of te suggereren dat de een of de ander zich anders moet gedragen. Wij zien in ons dagelijkse interculturele werk dat bewustwording door de betrokkenen al voldoende is om naar elkaar toe te bewegen zonder je heel anders voor te doen. Connect2Us wil lezers helpen vooroordelen te herkennen en te vermijden. Lees hier over vooroordelen, discriminatie en racisme.
