Hanan is uitgenodigd voor een interne vergadering in het asielzoekerscentrum, samen met het personeel en een paar andere vluchtelingen. Ze had geen uitnodiging verwacht, en hoorde dat ze die kreeg omdat ze een vrouw is en ervaring heeft als restaurantmanager in Syrië. Hanan luistert goed wat er gezegd wordt. De teamleider, Hans Visser, opent de vergadering en zegt dat ze eerst de behandeling van de inkomende post en emails gaan bespreken. “Hoe kunnen we die sneller beantwoorden?”
Tot Hanan’s verbazing begint de één na de ander te praten en de discussie gaat heel lang door. Soms onderbreken de sprekers elkaar. Op gegeven moment vraagt de teamleider Hanan’s mening. Ze wil niemand beledigen en probeert voorzichtig te zeggen wat ze denkt, hoewel ze het helemaal niet belangrijk vindt om dat op deze manier te delen. Eén van de medewerkers zegt dat wat ze voorstelt niet mogelijk is en opnieuw is er discussie in de groep. Hanan schaamt zich voor haar idee en is verward over de gang van zaken. “Wat een chaotische vergadering, waarom zegt de teamleider niet gewoon hoe hij het wil hebben?”
Hans is blij met Hanan’s aanwezigheid. Hij wil een goede vertegenwoordiging van alle asielzoekers aan tafel. Geen van de vrouwen had zich gemeld, dus toen hebben we Hanan gevraagd. Hij vindt dat ze wat stil is, maar het is natuurlijk ook de eerste keer. Hij zal na afloop even met haar apart praten om te horen hoe ze het vond gaan. Hans is blij met de vruchtbare discussie, iedereen draagt bij en we hebben veel ideeën op tafel waar we verder mee kunnen.
De verbinding
Hanan’s ervaring is heel typerend. Veel nieuwkomers herkennen haar verbazing. De vergadering lijken een chaos. Iedereen mag en wil vaak ook zijn mening geven! Iedereen mag zijn plasje er over doen. Een spreekwoord dat hier wel van toepassing is. Voor de meeste mensen in Nederland is het belangrijk dat ze mee kunnen praten voordat er een gezamenlijk besluit valt. En ook alle belanghebbenden horen. Er kunnen felle discussies met argumenten en tegenargumenten ontstaan.
De persoon die de vergadering leidt laat het gebeuren en stimuleert de discussie zelfs. Hij wilde ook Hanan’s mening hebben. Die werd overigens meteen verworpen door een medewerker. Heel direct.
De egalitaire samenleving in Nederland maakt hier een verschil, maar ook het individualisme. De teamleider helpt de discussie op gang, maar beslist niet alleen. Iedereen mag meepraten en wil dat ook: individualistisch.
En dat wordt allemaal versterkt door het zoeken naar consensus. De motivatie is niet je eigen succes, maar de gezamenlijke oplossingen. Het liefst zonder winnaars en verliezers.
In dit verhaal komt heel veel samen. Het laat zien hoe complex interculturele communicatie is en dat alle sociale dilemma’s steeds weer een rol spelen. Want we hebben het niet over het vermijden van die onzekerheid gehad. Wat ongemakkelijk kan zijn voor Hanan is niet alleen het gesprek aan leiderschap en het door elkaar praten, maar ook het gebrek aan structuur van de vergadering.
De volgende keer zou Hanan kunnen proberen om meer mee te praten. Misschien kan ze haar standpunt nog een keer herhalen, of nog een argument of reden noemen waarom het wel belangrijk is wat ze zegt. Ze kan het ook laten zien als ze het ergens wel of niet mee eens is, door met haar hoofd te knikken of te schudden, bijvoorbeeld.
En teamleider Hans kan er beter op letten dat Hanan in haar kracht komt door alert te zijn op haar lichaamstaal en ruimte voor haar te scheppen. Hij hoeft dat niet expliciet te zeggen, maar kan er door gesprekstechnieken wel rekening mee houden. De directe reactie van de collega heeft een grote impact op Hanan. Hans wil niet dat ze de volgende keer wegblijft omdat ze zich schaamt. Daar kan hij wel ingrijpen en wat leiderschap laten zien door Hanan de kans te geven om meer uitleg te geven.
Kortom
Voor Hans:
- Accepteer dat Hanan en andere asielzoekers meestal uit een hiërarchische en wij-samenleving komen.
- Dat iedereen zijn mening geeft en soms door elkaar praat kan verwarrend zijn.
- Wees je bewust van de impact die jouw manier van communiceren maakt op je gehoor. Ook als je niets zegt.
- Achter de glimlach en stilte gaan veel emoties schuil. Wees alert op lichaamstaal.
Voor Hanan:
- Accepteer dat Nederland een egalitaire en ik- samenleving heeft.
- Iedereen mag meepraten en de baas neemt niet zijn eigen besluit.
- Wat er gezegd wordt is belangrijker dan hoe het gezegd wordt.
- Maak gebruik van het idee dat de teamleider en de anderen ook toegankelijk zijn en je je eigen mening kunt geven.
Belangrijk om te weten:
Deze anekdote is gebaseerd op verhalen die met ons gedeeld zijn. Connect2Us streeft ernaar het dilemma van beide kanten te belichten en niet om mensen te labelen of te suggereren dat de een of de ander zich anders moet gedragen. Wij zien in ons dagelijkse interculturele werk dat bewustwording door de betrokkenen al voldoende is om naar elkaar toe te bewegen zonder je heel anders voor te doen. Connect2Us wil lezers helpen vooroordelen te herkennen en te vermijden. Lees hier over vooroordelen, discriminatie en racisme.
